SEMANTIKA VA PRAGMATIKA: TILNING MA’NO QATLAMLARINI O‘RGANISH
Keywords:
tilshunoslik, semantika, pragmatika, semasiologiya, iboralar, nutq, sema va semema, lingvistik, implikatura.Abstract
Ushbu maqolada semantika va pragmatika tushunchalari, ularning tilshunoslikdagi o‘rni va farqlari tahlil qilinadi. Semantika so‘z va gaplarning lug‘aviy va grammatik ma’nolarini o‘rganib, ularning mustaqil talqinini ta’minlaydi. Pragmatika esa til birliklarining turli sharoitlarda qanday tushunilishini va qo‘llanilishini izohlaydi. Maqolada bu ikki tushuncha o‘rtasidagi farqlar, o‘zaro bog‘liqlik va ularning muloqotdagi ahamiyati haqida batafsil ma’lumot beriladi. Tilning to‘g‘ri anglanishi va samarali qo‘llanilishi uchun semantika va pragmatika tushunchalarini chuqur o‘rganish muhimdir. Maqolada semantikaning lug‘aviy, grammatika va mantiqiy jihatlari, shuningdek, pragmatikaning nutq aktlari, sharoitga bog‘liq ma’no va yashirin anglash jarayonlari kabi asosiy yo‘nalishlari tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, muloqot jarayonida so‘z va iboralar faqat ularning asosiy ma’nosi bilan cheklanib qolmay, balki kontekstga (sharoit va muhitga) bog‘liq holda turlicha talqin qilinishi mumkin. Ushbu maqola tilshunoslik, psixologiya, kommunikatsiya va muloqot nazariyasi bilan shug‘ullanuvchilar uchun foydali bo‘lishi mumkin.
References
1. Abduazizov A.A. Tilshunoslik nazariyasiga kirish. T.,2010.
2. Golovin B.N.Tilshunoslikka kirish. "Oliy maktab" nashriyoti. M., 1977 yil.
3. Yo'Idoshev I., Sharipova O'. Tilshunoslik asoslari. T.,2017.
4. Mahkamov N., Ermatov I. Tilshunoslik terminlarining izohli lug'ati. "Fan", T., 2013.
5. Uluqov N. Tilshunoslik nazariyasi. T., 2016.
6. Begmatov, E. (1985). Hozirgi o'zbek adabiy tilining leksik qatlamlari. - Toshkent: Fan.
7. Iskandarova, Sh. (2005). O'zbek tili leksikasini semantik maydon sifatida o'rganish (shaxs mikromaydoni). Filol. fanlari doktori.Toshkent.
8. Xolmanova Z. Tilshunoslik nazariyasi.,,Shafoat Nur Fayz” 2020. Toshkent.
9. Darvishov Ibrohim O’rmonovich. Lingvokulturologiya, ma'ruza matnlari, 2020.Namangan.
10. https://cyberleninka.ru/article/n/leksik-va-tarkibiy-semantika-semantikaning-turlari-sifatida
11. https://cyberleninka.ru/article/n/ozbek-tilida-sozlarning-semantik-taraqqiyoti
13. https://www.felsefe.gen.tr/sentaks-semantik-ve-pragmatik-ayrimi/#google_vignette
15. Usmonova D. , Turg‘unova F., TILSHUNOSLIKDA “KONSEPT” TUSHUNCHASI VA UNING STRUKTURASI. Евразийский журнал социальных наук, философии и культуры. 2023.
16. Ne'matov H. , Rasulov R. O'zbek tili sistem leksikologiya asoslari.Toshkent.(1995).
17. Rahmatullayev Sh. va boshqalar. Hozirgi o'zbek adabiy tili. Toshkent.(1992).
18. Sayfullayeva R.va boshqalar. . Hozirgi o'zbek adabiy tili. -T.(2010): Fan va texnologiya.
19. https://turkdilbilim.wordpress.com/tag/semantik-ve-pragmatik-arasindaki-fark
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Jannat Tolipova (Author)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
All Rights Reserved.
