OʻZBEK TILISHUNOSLIGIDA ISTIQLOLGACHA BOʻLGAN DAVRDA OT SOʻZ TURKUMINING OʻRGANILISHI

Abstract

Soʻzlarni turkumlarga ajratish masalasi dunyo tilshunosligining yillar davomida dolzarbligini yoʻqotmagan, barcha tillar grammatikasi uchun ustuvor boʻlgan holatda oʻzining implisit va eksplisit yondashuvlar nuqtayi nazaridan amaliy va nazariy isbotini topgan. Ammo shu yondashuvlar orasida haligacha bir umumiylikning yoʻqligi, mavjud qoida va tamoyillarning bir-biridan farqliligi hali-hanuz kuzatiladi. Jumladan, ot soʻz turkumining oʻzbek tilshunosligida oʻrganilishi oʻz tarixiy taraqqiyotiga ega boʻlib, koʻplab tadqiqotlar hamda ilmiy izlanishlarni oʻz ichiga oladi. Ot soʻz turkumiga oid qaydlar ilk oʻrta asrlar tilshunoslari tomonidan tadqiq qilina boshlanib, eʼtiborli jihati ularning akasariyati oʻz ahamiyatini yoʻqotmagan. Keyingi asrlarda tilshunoslik maydoniga yirik asarlar keladiki, ular butun Oʻrta Osiyo ahli uchun  ustuvor manbalarga aylanadi. Rus tilshunoslari tomonidan mavzuyimiz doirasida yaratilgan qator darsliklar, ulardagi rus tilshunosligiga xos, ammo oʻzbek tilshunosligiga qisman mos kelmaydigan qoida va tamoyillar bu sohada yirik tadqiqotlarning dunyoga kelishiga zamin yaratdi.