TA'LIMDA RAQAMLI TRANSFORMATSIYASINI AMALGA OSHIRISHNING ASOSIY TAMOYILLARI

Abstract

Ta'lim jarayonini raqamli transformatsiyasining ahamiyati global oʻtish jarayonlari bilan raqamli iqtisodiyot va raqamli jamiyatga bog'liq. Bu istiqbollar qanday boʻlishini asosan ta'lim belgilaydi. Ta'limning raqamli transformatsiyasi konseptsiyasi turli pozitsiyalardagi bir qator mualliflar tomonidan tadqiq qilinmoqda.

Shunday qilib, “raqamlashtirish” atamasi axborotkommunikatsiya texnologiyalarining rivojlanishi munosabati bilan paydo boʻldi. Ta’limni raqamli transformatsiya qilish muammosiga E.L. Vartanova, M.I. Makseenko, S.S. Smirnovlar oʻzlarining ilmiy xulosalarini berganlar. Ya’ni, ta’limni raqamli transformatsiya qilish - ta'lim mazmunining infratuzilmaviy, boshqaruv, xulq-atvor va madaniy tarkibiy qismi sifatida qabul qilinishi kerak.

Ta’lim muhitining asosiy tarkibiy qismlari, shubhasiz, hozirgi davrda raqamli axborot ta’lim muhitini shakllantirish va uni umumta’lim tizimiga integratsiyalash jarayonida elektron ta’lim tizimini rivojlantirish jarayonida muhim ahamiyatga ega. Oʻquvchiga yoʻnaltirilgan ta’lim – ta’lim muhitini shakllantirishda va raqamli axborot ta’lim muhitini shakllantirishda muhim jihatdir. Bu oʻquvchining shaxsiy qobiliyatlarini, bilish va obyektiv faoliyat subyekti sifatida aniqlash asosida oʻquvchi shaxsining rivojlanishi yoki oʻzini-oʻzi rivojlanishini ta'minlaydi. Bu esa oʻz navbatida har kimning oʻz faoliyatini tanlash huquqiga ega boʻlishiga asoslanadi.

Elektron ta’lim muhiti - ta'limning muqobil shakllarini oʻrganish orqali rivojlanishning oʻziga xos yoʻnalishi hisoblanadi.

Raqamli transformatsiya – bu shunchaki ta’lim islohoti emas. Bu ta'limning barcha darajalariga ta'sir qiluvchi koʻp yillik faoliyat dasturidir. Xizmat koʻrsatish va moddiy ishlab chiqarishda boʻlgani kabi, ta’limni raqamli oʻzgartirish boʻyicha ishlar ham dasturni amalga oshirishning barcha bosqichlarida natijaga yoʻnaltirilgan boʻlishi, ham ta’lim muassasalari ishining sifatini oshirishga koʻmak berishi kerak.

Raqamli texnologiyalar talabalarning ta'lim sifatini tubdan yaxshilashga, ularda barcha zarur qobiliyatlarni shakllantirishga, mavjud barcha raqamli vositalar, materiallar va xizmatlardan faol (ongli va ijodiy) foydalanish qobiliyatini shakllantirishga yordam beradi. Ta'lim muassasalarining raqamli transformatsiyasining asosi raqamli texnologiyalarni joriy etish va ulardan foydalanish eng samarali boʻlgan ta'lim jarayonini shaxsiylashtirilgan tashkil etishga oʻtishdir. Ta’lim tashkilotlari ishini oʻzgartirish ta’limning raqamli transformatsiyasi boʻyicha me’yoriy-huquqiy bazani oʻzgartirishni talab qiladi.

Buni amaliy bajarmay turib, ushbu bazani keng huquqiy eksperiment davomida innovatsion raqamli ta'lim platformalarida sohada har tomonlama sinovdan oʻtkazmasdan va takomillashtirishsiz amalga oshirish mumkin emas.

Raqamli texnologiyalar ijtimoiy, iqtisodiy va ijtimoiy faoliyatning boshqa sohalariga faol ta’sir koʻrsata boshlagan toʻrtinchi sanoat inqilobi sharoitida raqamlashtirish tashkilotlar uchun qoʻshimcha imkoniyatlar yaratish strategiyasidir.

Raqamlashtirishda koʻplab end-to-end texnologiyalar ishtirok etadi (5G, narsalar Interneti, bulutli texnologiyalar, katta ma'lumotlarni tahlil qilish, taqsimlangan kitoblar, sun'iy intellekt, VR / AR). Katta ehtimol bilan, ta'lim sohasida ishlab chiqarish korxonalari uchun koʻproq mos keladigan narsalar Interneti texnologiyasi kamroq ta'sir qiladi. Ammo sun'iy intellekt, katta ma'lumotlarni qayta ishlash, taqsimlangan reestr, raqamli platformalar kabi texnologiyalar ta'lim sektori uchun kalit boʻladi va ilmiy maqola mualliflari sifatida Petrova N.P. va Bondareva G.A. bu raqamli texnologiyalar katta pedagogik salohiyatga ega.

Raqamli transformatsiya endi texnologiya hisobiga emas, balki nomoddiy aktivlarni koʻpaytirish, inson salohiyatini rivojlantirish, xodimlarning raqamli vakolatlarini oshirish, raqamli madaniyat va toʻg‘ri tashkil etish orqali amalga oshirilmoqda. Ta’limni raqamlashtirish muvaffaqiyatining asosiy omili nafaqat moliyaviy resurslar, balki raqamli transformatsiyani amalga oshirish strategiyasini ishlab chiqishdir. Shunday qilib, muvaffaqiyat ta'lim muassasasida raqamli transformatsiyani oʻz vaqtida rasmiylashtirish bilan belgilanadi. Raqamlashtirishning toʻliq siklini amalga oshirishning muvaffaqiyati strategiyani toʻg‘ri aniqlash va raqamli transformatsiya yoʻnalishiga bog‘liq. Ushbu bosqichdagi asosiy vazifa raqamlashtirish uchun yuqori salohiyatga ega faoliyat sohalarini aniqlashdir.

Raqamlashtirishni rasmiylashtirish raqamli etuklikni aniqlashning bir qismi sifatida tayyorgarlik bosqichiga kiritilgan va juda muhim jarayondir.

 Soʻnggi yillarda iqtisodiyotni raqamlashtirish jarayoni ta’lim sohasiga bilvosita qanday ta’sir koʻrsatayotganini kuzatishimiz mumkin. Universitetlar kelajakdagi ishchi kadrlarni tayyorlaydigan ish beruvchilarning ehtiyojlariga moslashgan holda oʻzgarishga majbur. Va bunday oʻzgarishlarni ta'lim faoliyatining oʻzgarishi bilan ham bog'lash mumkin, bu nafaqat texnik yoki axborot xarakterini, balki tashkiliy va madaniy jihatlarni tasdiqlaydi. Yangi yoki qoʻshimcha ta'lim dasturlari paydo boʻlishini barcha yetakchi universitetlarda uchratish mumkin. Masalan, yangi dasturlar yaratildi:

Transformatsiyaning asosiy xususiyati raqamli aktivlar yoki xizmatlarni yaratishdir. Axborot-ta'lim muhiti doirasida bular yangi raqamli ta'lim mahsulotlari boʻlishi mumkin: onlayn kurslar va videoma'ruzalar, ta'lim dasturlari va klassik ta'lim yondashuvlari bilan birgalikda foydalaniladigan platformalar. Oʻqituvchilar va talabalar platforma orqali muloqot qilishadi, oʻrganish va talabalarni baholashning butun jarayoni ham unda amalga oshiriladi. Bu oliy oʻquv yurtlarining ilmiy faoliyatiga ham tashkiliy, ham madaniy jihatdan tatbiq etilishi mumkin boʻlgan ta’limni raqamlashtirish variantlaridan biri xolos.

Xulosa qilib aytganda, ta’lim jarayonida yuzaga keladigan muammolar bilan bog'liq vaziyat bosqichma-bosqich hal qilinmoqda, lekin raqamli transformatsiya davrida ta'limning turli shakllarini rivojlantirish va oʻzlashtirishni davom ettirish kerak.